1. POMPA NEDİR ? 2. ÇEŞİTLERİ NELERDİR ?
Pompa ve çeşitleri başka bir kaynaktan aldığı mekanik enerjiyi dönüştürerek sıkıştırılamayan akışkanlara hidrolik enerji olarak veren bir makinadır. Bir tahrik motorundan alınan mekanik enerjiyi pompa gövdesi içinden geçen sıvıya aktarırlar.
Genel olarak, pompalar sıvıların basıncını ve toplam enerjisini arttırarak, bir yerden diğer bir yere nakil imkanını sağlar. Pompa, Soğutma sularının daimi devrinin sağlanması, bir otomobilde benzin basılması, yağ sevki ve radyatör suyunun devrettirilmesidir.
Bir kalorifer tesisatının suyunun devridaim olması, bir buhar kazanına besleme suyu basılması, şehir ve kasabalarda akarsuyun ve içme suyunun temini gibi sıvıların ve büyük su kütlelerinin bir ortamdan diğer bir ortama nakli için kullanılan endüstrinin, sanayi ve zirai sektörün en büyük ihtiyaçlarından birisi pompalardır.
Başka bir kaynaktan aldığı mekanik enerjiyi dönüştürerek sıkıştırılamayan akışkanlara hidrolik enerji olarak veren bir makinadır.
İletilecek sıvının çeşidine göre ayrışan geçmişi çok eski yıllara dayanan bir cihazdır.Mucidi, Yunanlı bir matematikçi ve aynı zamanda mucit olan Archimedes, Bundan yıllar önce suyun çıkartılması için spiral bir icat etti ve günümüzde hala Archiemedes vidası olarak kullanılıyor.
Archiemedes, kürenin hacmini bulmak için bazı hesaplamalar ve formüller buldu. Bu formüller ve yapılan çalışmalar daha çok sıvıların kaldırma gücünü esas alır.
Aslında bu keşif döneminde bir de rivayet vardır.
Rivayete göre küvetin içinde yıkanırken, suyun bedenini kaldırdığını fark etmiş ve bu sayede suyun kaldırma gücünü bulmuştur. Bazı kaynaklarda rastlanan ifadelerin ne kadar gerçeği yansıttığı meçhul ancak bilinen şu ki o ya da bu vesile ile yola çıkılan bu günümüz sanayisinin olmazsa olmazlarından biri olarak hayatımızda önemini korumaya devam ediyor.
Ne işe yarar sorusunun yanıtı ile devam edelim. Sumak Pompa, sıvıların basıncını ve toplam enerjisini arttırır. İçine çektiği akışkana kinetik ya da potansiyel enerji kazandırmaya yarar. Akışkanları bir yerden bir yere iletmeye, daha yükseğe çıkarmaya ve gazları sıkıştırıp kapalı kapıların içindeki gazların boşaltılmasına yarar.
Biraz önce de sözünü ettiğimiz gibi ihtiyaca yönelik pek çok tipte çeşidi var. Bunları genel olarak 2 gruba ayırabiliriz; dinamik olanlar, pozitif deplasmanlıolanlar. Sık kullanılan ve bilinen çeşitlerini birkaç gruba ayıralım.
Hacimsel (Volümetrik-Pozitif Deplasmanlı)
Bu ürünlerin temel çalışma kuralı akışkanın kapalı hacimler şeklinde düşük basınç (emme) bölgesinden yüksek basınç (basma) bölgesine taşınmasıdır. Kendi içinde doğrusal hareketli (Pistonlu, membranlı vs.) ve dönel hareketli (dişli, vidalı, paletli vs.) olmak üzere ikiye ayrılır. Hacimsel teorisi çok basittir.
Manometrik yükseklik sistem için gerekli değerde kendiliğinden oluşur. Teorik olarak sonsuza kadar gidebilir. Debi değerleri ise birim zamanda taşınan kapalı akışkan hacmi toplamı kadardır.
Rotodinamik (Santrifüj‐Karışık Akımlı‐Eksenel)
Bu tiplerde akışkanın içinde çalışan bir çark bulunur. Kapalı hacim söz konusu değildir. Rotodinamik olanlar basitçe, akışkana hızlı hareket eden kanatlar ya da özel tasarlanmış belirli düzenekler aracılığı ile momentum kazandırırlar.
Akışkanın momentumu açık kanallardan geçirerek artırır ve daha sonra yayıcı bölüme göndererek, mevcut olan akışkanın yüksek hızını basınç artışına dönüştürür. Sumak Santrifüj çeşitleri, karışık akışlı pompalar ve eksenel olmak üzere üç şekilde sınıflandırılırlar.
Bu sınıflandırmayı etkileyen en önemli unsur pompaların özgül hızı ve buna bağlı olarak çark yapısıdır. Bunların içinde maliyeti en düşük olan sumak santrifüj ürünlerdir.
Hidrolik
Hidrolik , akışkana basınç kazandırır ve hidrolik çalışma enerjisi üretir. Yeterli basıncı ve debiyi sağlamaz ise hidrolik devre ve fonksiyonlarını gerçekleştiremez. Hidrolik devrelerde uygulama koşullarına göre değişik tipte hidrolik pompalar kullanılır.
Hidrolik çeşitlerini; dişli, pistonlu ve paletli r olarak sınıflandırabiliriz. Dişli 200 bar basınçlara kadar çıkabilir ve piyasada kolaylıkla temin edilebilir. Paletli 100 basınca kadar çıkabilir. En önemli avantajı düşük gürültü seviyesine sahip olmasıdır. Dezavantajı ise emiş performansının düşük olmasıdır.
Dalgıç çeşitleri
Suya tamamen daldırıldığında da çalışabilen özelliktedir. Kanalizasyon, foseptik olarak da bilinirler. Dalgıç tamamen suya daldırılmış halde çalışmak üzere tasarlanmışlardır. Sumak Dalgıç yeraltı sularının çıkarılması gerektiğinde sıkça kullanılır. Sorunsuz çalışır ve nispeten ekonomiktir.
Su ile temas halinde olmasına rağmen sağlam ve uzun ömürlü çeşitlerindendir. Binalarda, araba yıkama istasyonlarında kuyu suyu kullanımı için uygundur. Bahçe ve tarım alanlarının sulanmasında da kullanılır.
Dalgıç çeşitleri aynı zamanda petrol endüstrisinde ilk kez kullanılan kuyu da bir çeşididir. Yedek Parça ve Aksesuarlarına ait tüm orijinal ürünleri burada bulabilirsiniz.
Pistonlu
Silindirik bir odadan sıvı taşımak için piston kullanan pozitif deplasmanlı olanlara pistonlu denir. Pistonlu tasarımları birden fazla çeşittedir. Çeşit fazla olsa da hepsi kapalı bir silindirde hareket eden en az bir piston kullanırlar. Eksenel ve radyal pistonlu çeşitleri, özel tasarım tipleri arasındadır.
peristaltik
Peristaltik özellikle harmanlama ve dozajlama için düzenli bir akış sağlar. Genellikle su arıtma, kimyasal işleme, ilaç sektörü ve gıda işleme endüstrilerinde kullanılır. En önemli avantajlarından biri sıvının cihaz ile temas etmemesi. Bu sayede valfler, diyaframlar, contalar ve benzeri gibi temizlenmesi gereken parça yoktur.
Boruyu temizlemek ya da gerekiyorsa değiştirmek yeterli olur. Boru değişiminin kolay olması sayesinde de daha az bakım gerektirir. Peristaltik çeşitde geri akış durumunun olmadığını da söyleyelim.
Çeşitleri oldukça geniş bir havuz olduğu için yukarıda saydıklarımızın yanı sıra; paletli , diyaframlı , salyangozlu çeşitler radyal akışlı , periferik – ve daha pek çok çeşitte mevcuttur.
Piyasada farklı tipte pompa bulunmaktadır. Tipi ve seçimi esas olarak ihtiyacımıza bağlıdır. Uygulama temel olarak basmak istediğiniz sıvının tipini, akışkanı taşımak istediğiniz mesafeyi ve belirli bir zaman diliminde transfer etmek istediğiniz miktarı içerir.
Ancak, ne tür bir ürün seçmeniz gerektiğinin doğru bir şekilde anlaşılması karmaşıktır.
Ürünün seçimi, konumlayacağınız yere göre uygun olan tasarım ile de yapılabilir.